BOŞANMA DAVALARI: HUKUKİ TEMELLER, YARGISAL UYGULAMALAR VE EN GÜNCEL KARARLAR

Boşanma davası, aile hukukunun en kritik konularından biri olup, Türk Medeni Kanunu (TMK) madde 161-166 arasında düzenlenmiştir. Boşanma sebepleri, nafaka, velayet, mal paylaşımı ve yargıtay kararları gibi birçok hukuki mesele boşanma sürecinde büyük önem taşımaktadır.

1. BOŞANMA SEBEPLERİ NELERDİR? (TMK 161-166)

Türk Medeni Kanunu, boşanma sebeplerini “özel boşanma sebepleri” ve “genel boşanma sebepleri” olarak ikiye ayırmıştır.

1.1 Özel Boşanma Sebepleri

Özel boşanma sebepleri TMK 161-165 arasında düzenlenmiş olup kesin delillere dayanarak ispatlanması gereken nedenlerdir.

• Zina (TMK 161): Eşlerden biri zina ederse, diğer eş 6 ay içinde dava açabilir. Zina, en ağır boşanma sebeplerinden biri olup kusursuz eşin maddi-manevi tazminat talep etmesine olanak tanır (Yargıtay 2. HD, 2019/3845 E., 2019/7123 K.).
• Hayata Kast, Pek Kötü Muamele veya Onur Kırıcı Davranış (TMK 162): Bir eşin diğer eşin hayatına kast etmesi veya ağır fiziksel/psikolojik şiddet uygulaması durumunda boşanma davası açılabilir.
• Terk (TMK 164): Eşlerden biri 6 ay boyunca ortak konutu terk ederse, diğer eş terk nedeniyle boşanma davası açabilir. (Yargıtay 2. HD, 2020/5182 E., 2021/7843 K.)
• Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme (TMK 163): Ağır suç işleyen veya toplumda kabul edilemez bir yaşam süren eşe karşı dava açılabilir.
• Akıl Hastalığı (TMK 165): Tedavi edilemeyen ve evlilik birliğini çekilmez hale getiren akıl hastalığı durumunda boşanma davası açılabilir.

1.2  Genel Boşanma Sebepleri

Evlilik birliğinin temelinden sarsılması (TMK 166), en yaygın boşanma sebebidir. Şiddetli geçimsizlik, ekonomik sorunlar, ilgisizlik, psikolojik şiddet ve aile içi baskılar gibi sebepler bu kapsama girer.

Yargıtay Kararı: “Tarafların evlilik birliğini devam ettirme iradesinin kalmadığı, ortak yaşamın çekilmez hale geldiği durumlarda, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı kabul edilmelidir.” (Yargıtay 2. HD, 2018/2345 E., 2018/5120 K.)

2. ANLAŞMALI VE ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVALARI

Boşanma davası açmadan önce eşlerin anlaşmalı boşanma mı, çekişmeli boşanma mı tercih edeceğine karar vermesi gerekir.

2.1 Anlaşmalı Boşanma (TMK 166/3)

Anlaşmalı boşanma davası için eşlerin en az 1 yıl evli olması ve tüm konularda mutabık kalması gereklidir.

• Dava süresi: Ortalama 1-3 ay
• Gerekli belgeler: Boşanma dilekçesi, anlaşmalı boşanma protokolü
• Hızlı sonuç almak için: Taraflar, nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi tüm konuları önceden karara bağlamalıdır.

Yargıtay Kararı: “Eşlerin iradelerinin serbestçe oluştuğu ve mahkemenin anlaşmalı boşanma protokolünü incelediği durumlarda boşanma kararı verilebilir.” (Yargıtay 2. HD, 2022/3512 E., 2022/7185 K.)

2.2 Çekişmeli Boşanma Davası

Tarafların nafaka, velayet, mal paylaşımı veya boşanma sebepleri konusunda anlaşamaması halinde çekişmeli boşanma davası açılır.

• Dava süresi: 1-3 yıl
• Deliller: Tanık ifadeleri, mesaj kayıtları, şiddet raporları, banka hesap dökümleri
• Yargılama süreci: Ön inceleme, delil sunumu, tanık dinleme, karar duruşması

ÖNEMLİ: Çekişmeli boşanmalarda avukat desteği almak, dava sürecini hızlandırabilir ve hak kaybını önleyebilir.

3. BOŞANMA DAVALARINDA EN ÇOK MERAK EDİLEN KONULAR

Boşanma davaları, Türk Medeni Kanunu (TMK) ve Yargıtay içtihatları çerçevesinde şekillenir ve birçok hukuki, sosyolojik ve ekonomik unsuru içerisinde barındırır. Bu kapsamda, velayet, nafaka, mal paylaşımı ve tazminat talepleri boşanma davalarında en çok merak edilen konular arasındadır. Bu bölümde akademik görüşler, Yargıtay kararları ve hukuki dayanaklarla birlikte boşanma davalarının en kritik başlıklarını ele alacağız.

1. VELAYET DAVALARI (TMK 336) VE HUKUKİ KRİTERLER

1.1 Velayet Nedir ve Hangi Kriterlere Göre Belirlenir?

Velayet, çocuğun bakımı, eğitimi, korunması ve temsil edilmesi görevlerini içerir. Türk Medeni Kanunu madde 336‘ya göre, boşanma halinde çocuğun velayeti taraflardan birine bırakılır.
Hakim, velayet kararını çocuğun yüksek menfaatini gözeterek verir (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2019/8567 E., 2020/2543 K.).

📌 Akademik Görüş: “Velayet davalarında çocuğun en iyi şekilde gelişmesini sağlamak amacıyla ebeveynin psikolojik durumu, ekonomik yeterliliği, çocuğa ayırabileceği zaman gibi unsurlar dikkate alınmalıdır.” (Prof. Dr. Mustafa Dural, Türk Özel Hukuku, Cilt 3, Aile Hukuku).

1.2 Velayet Davalarında Dikkate Alınan Unsurlar

1. Çocuğun Yaşı: 0-6 yaş arasındaki çocukların velayeti, genellikle anneye verilir (Yargıtay 2. HD, 2016/5823 E., 2017/1204 K.).
2. Çocuğun Tercihi: 8 yaş üstü çocukların kendi istekleri de dikkate alınır (Yargıtay 2. HD, 2015/7956 E., 2016/8522 K.).
3. Ebeveynlerin Gelir Durumu: Gelir durumu tek başına belirleyici değildir, ancak çocuğun refahı için önemlidir.
4. Ebeveynlerin Yaşam Tarzı: Çocuğun gelişimine zarar verecek alışkanlıklar (alkol, madde kullanımı, istikrarsız hayat düzeni) velayet kararını etkileyebilir (Yargıtay 2. HD, 2020/9845 E., 2021/2154 K.).
5. Kardeşlerin Ayrılmaması İlkesi: Kardeşlerin birbirinden ayrılmaması temel ilkelerden biridir (Yargıtay 2. HD, 2018/5126 E., 2019/2543 K.).

2. NAFAKA TÜRLERİ VE HUKUKİ DAYANAKLAR

2.1. Yoksulluk Nafakası (TMK 175)

Boşanma sonrası ekonomik olarak zorluk çeken taraf, karşı taraftan süresiz nafaka talep edebilir.

• Temel şart: Nafaka talep eden tarafın boşanmada ağır kusurlu olmaması gerekir (Yargıtay 2. HD, 2016/5218 E., 2017/3659 K.).
• Nafaka miktarı: Tarafların ekonomik durumuna, evlilik süresine ve yaşam standartlarına göre belirlenir.

📌 Akademik Görüş: “Yoksulluk nafakasının amacı, boşanma sonrası ekonomik açıdan zor duruma düşecek eşin yaşamını sürdürebilmesini sağlamaktır. Ancak bu nafaka, hiçbir şekilde boşanma ile bağlantısız bir bağımlılık haline gelmemelidir.” (Doç. Dr. Burcu Kalkan, Aile Hukukunda Nafaka Uygulamaları, 2021).

2.2. İştirak Nafakası (TMK 182)

Velayet kendisine verilmeyen taraf, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katkı sağlamak amacıyla iştirak nafakası öder.

• Ödenme süresi: Çocuk 18 yaşına gelene kadar devam eder, ancak eğitim sürüyorsa devam edebilir (Yargıtay 2. HD, 2020/4587 E., 2021/3125 K.).

2.3. Tedbir Nafakası (TMK 169)

Boşanma süreci devam ederken, eşlerden birine veya çocuklara verilen geçici nafakadır.

• Mahkeme, ihtiyacı olan tarafa tedbir nafakası bağlayabilir (Yargıtay 2. HD, 2017/4138 E., 2018/6597 K.).

3. MAL PAYLAŞIMI VE EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ (TMK 218-241)

📌 Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?

2002 yılından sonra yapılan evliliklerde edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir.

• Evlilik öncesi mallar kişisel mal sayılır ve paylaşılmaz.
• Evlilik süresince kazanılan tüm mallar ortak mal kabul edilir ve eşit paylaşılır.
• Miras ve bağış yoluyla edinilen mallar kişisel mal sayılır.

📌 Yargıtay Kararı: “Evlenmeden önce alınan taşınmazlar kişisel maldır ve paylaşıma tabi tutulmaz.” (Yargıtay 8. HD, 2019/1356 E., 2020/2413 K.).

4. BOŞANMA DAVALARINDA TAZMİNAT VE HUKUKİ DAYANAKLAR

📌 Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri (TMK 174)

• Maddi tazminat: Boşanmada daha az kusurlu olan taraf, karşı taraftan ekonomik kayıplarını karşılamak için tazminat talep edebilir.
• Manevi tazminat: Boşanmada kişilik haklarına saldırı, şiddet, ağır hakaret veya haksız eylem gibi nedenlerle manevi tazminat talep edilebilir.

📌 Yargıtay Kararı: “Zina nedeniyle boşanma davası açan eş, ağır kusursuz olduğunun ispatı halinde maddi ve manevi tazminata hak kazanır.” (Yargıtay 2. HD, 2018/5126 E., 2019/6543 K.).

5. BOŞANMA DAVALARINDA AVUKAT

• Hukuki delil sunma ve dilekçelerin hazırlanması
• Mahkemede savunma stratejisi oluşturma
• Velayet, mal paylaşımı ve tazminat konularında danışmanlık sağlama
• Boşanma sürecinin hızlandırılması ve hak kayıplarının önlenmesi

📌 İzmir’de Boşanma Avukatı Nasıl Bulunur?

İzmir’de boşanma avukatı arıyorsanız, “İzmir boşanma avukatı”, “En iyi İzmir boşanma avukatı”, “İzmir’de anlaşmalı boşanma avukatı” gibi aramalar yaparak Konak, Karşıyaka, Bayraklı, Bornova, Buca gibi bölgelerde boşanma davası bakan avukat bulabilirsiniz.

Ancak şunu unutmamak gerekir ki; bu tip aramalar hatalı veya yanlı web sitelerine de yönlendirme yapmaktadır. Bu sebeple giriş yaptığınız avukatlık sayfasının orjinal olup olmadığı ve diğer hususları da araştırmalısınız. Bu hahse dair yazımızı paylaşmak gerekirse;İzmir’de Yanıltıcı Avukatlık Sayfaları / Reklamları Avukat

SONUÇ VE ÖNERİLER

• Boşanma sürecinde hukuki destek almak, hak kayıplarını önler ve davayı hızlandırır.
• Anlaşmalı boşanma süreci, çekişmeli boşanmaya göre çok daha kısa sürer.
• Nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi konularda hukuki danışmanlık almak önemlidir.

• Teknik ve hukuk alanında tecrübe gerektiren bu konularda telafisi imkansız hak kayıplarına uğramamak için, mutlaka avukatınıza danışmanızı şiddetle önermekteyiz.
• Aradığınız dava türü veya hukuki ihtilaf hakkında *yazılar* bölümüne tıklayarak; davanız hakkında dilediğinizi okuyup, araştırabilirsiniz.
• Örnek bir kısım boşanma veya aile hukuku davalarına dair yazılarımız ise;
  • Boşanma Davasında Eşlerce Alınan Ses Kaydı ve Görsel Delili
  • Boşanma Davasında Sık Sorulan 50 Soru ve Cevap
  • Boşanma Sonrası Mal Paylaşımı Konusunda 50 Soru ve Cevap
  • Kaldırılan Zina Suçu ve Zina (Aldatma) Dayalı Boşanma Davası
  • Boşanma Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Avukatı
  • Çekişmeli Boşanma Davası Nedir? Nasıl Açılır? Avukat Görüşü
  • Çekişmeli Boşanma Davalarına Genel Bakış (İzmir) Avukatlık

AVUKAT DESTEĞİ

Randevu almak için çalışma saatleri içerisinde aşağıdaki telefon aracılığı ile ulaşabilir, whatsapp hattına yazabilir (tıkla) veya aşağıdaki adrese mail atabilirsiniz. 

Hafta içi: 09:00 – 19:00

Cumartesi: 10:00 – 18:00

Telefon: +90 532 282 25 23

Gizlilik

Gizlilik, bir avukatın ve hukuk büromuzun en önemli etik ilkelerinden biridir; 1136 sayılı Kanunda tanımlanan gizlilik ve ifşa etmeme ilkesini çok dikkatli ve hassas bir şekilde uygular. Ancak büromuz, müvekkillerinin bilgi, belge ve bilgilerini gizlilik ve bilgi sorumluluğu sınırları içinde gizli tutar ve hiçbir şekilde ve hiçbir koşulda üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşmaz.