Awesome Image
05Eyl

Cumhurbaşkanına Hakaret  (TCK 299) Hangi Suça Girer?

Cumhurbaşkanına hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu madde 125’te tanımlanan hakaret suçunda ayrı olarak düzenlenmiştir. Kanunun devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar başlığı altında 299. maddede cumhurbaşkanına hakaret suçu düzenlenmiştir. Cumhurbaşkanına ve Cumhurbaşkanlığı makamına çeşitli sıfat ve fillerin isnat edilmesi durumunda cezai yaptırım uygulanacaktır. Bu davalar asliye ceza mahkemelerinde görülmektedir.

Kanuna ilişkin gerekçelerde; Cumhurbaşkanının ülkeyi temsil etmesi gerektiği, anayasanın cumhurbaşkanına verdiği görev ve yetkiler nedeniyle suçun hakaret suçundan ayrılması gerektiği belirtildi.  Bunun ana sebebi şahsiyetinin değil Devlet düzeni içinde kamusal en üst merciinin saygınlığını koruma gayesi vardır. Mevcut düzenlemeler, özellikle ülkemizin yeni geçtiği partili başkanlık sisteminde, cumhurbaşkanının siyasi eylemlerinin, cumhurbaşkanının ülkeyi temsil ettiği gerçeğinden daha ağır bastığına inanıldığından, insanların siyasi eleştiri hakkını sınırlamaktadır. Bu sebeple de çok fazla yargılama konusu olabilmektedir.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu Unsurları Nelerdir?

Suç, doğrudan mevcut cumhurbaşkanına karşı işlenmektedir. Herhangi bir eski cumhurbaşkanına veya cumhurbaşkanı adayına hakaret edilmesi halinde söz konusu madde kapsamında değerlendirme yapılamaz. Cumhurbaşkanlığı görevi, ant içme ile başlamaktadır. Cumhurbaşkanına hakaret suçunun şüphelisi yani failli toplumdaki tüm insanlar olabilir.

Herhangi bir yazılı veya sözlü ifade ile herhangi bir araç (sosyal medya, televizyon, gazete vs.) aracılığıyla söz konusu suç işlenebilmektedir. Fiilin suç teşkil etmesi  için siyasi bir saik ile hareket edilmesine gerek yoktur ancak kişinin sıfatı fail tarafından bilinmelidir. Burada asıl tespit edilecek durum manevi unsur olmalıdır.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Cezası Ne Kadardır?

5237 Say. TCK madde 299 uyarınca Cumhurbaşkanına hakaret eden kişi bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Hakaret teşkil eden fiilin alenen gerçekleştirmesi halinde verilecek olan ceza altıda bir oranında arttırılır. Burada bahsedilen aleniyete örnek olarak bir Youtube veya Instagram yayanında, internet sitelerinde veya toplum içerisinde bağırarak hakaret etmek örnek gösterilebilir.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunda Görevli Mahkeme Neresidir?

Bu suç sebebiyle kovuşturma yapılması adalet bakanının iznine bağlıdır. Bu suç sebebiyle yapılacak olan yargılamalarda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir. Örneğin İzmir’de veya Manisa’da ikamet ederek internet üzerinden Cumhurbaşkanlığına Hakaret suçunu işlediniz o vakit İzmir Asliye Ceza Mahkemesi veya Manisa Asliye Ceza Mahkemesi görevli ve yetkili olarak yargılamanızı yapacaktır.

Cumhurbaşkanına Hakaret Eden Birini Nereye Şikayet Edebilirim?

Cumhurbaşkanına hakaret ihbarınızı CİMER ‘e veya Emniyet Online İhbar hattına bildirebilirsiniz. Ceza hukuku açısından kamusal bir suç olması daha doğru bir ifade ile resen soruşturulacak bir suç olması hasebiyle herhangi bir kamusal resmi web sitesine bile mesaj veya e-posta ile mevcut somut olayı ihbar etseniz yine ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına ihbarınız ulaşacaktır. Bu sebeple ihbarın kamusal resmi birimlere ulaşması yeterlidir.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunda Uzlaşma, Şikayet ve Zamanaşımı

Söz konusu suç uzlaşma prosedürüne tabi değildir. Suç hakkında soruşturma yapılabilmesi için şikayet şartı bulunmamaktadır. Savcılık tarafından resen veya şikayet üzerine soruşturma başlatılabilir. Suç nedeniyle açılacak dava ile ilgili zamanaşımı süresi sekiz yıldır.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunda Cezanın Ertelenmesi, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Adli Para Cezası

Bu suç sebebiyle yapılacak olan yargılamalarda şartların sağlanması halinde hapis cezasının ertelenmesine, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına veya adli para cezasına karar verilebilir. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı’nın bu hususta resmi kararname ile her zaman bu kamusal nitelikte resen soruşturulan davaları geri çekme hakkı da vardır. Bu istisna durumda ise tek yetkili ise Cumhurbaşkanıdır.

Cumhurbaşkanına hakaret suçu para cezasına çevrilir mi?

Cumhurbaşkanına hakaret suçunun en alt sınırı bir yıl hapis cezasıdır. Kişi hakkında en alt sınırdan hapis cezasının verilmesi halinde cezası adli para cezasına çevrilebilecektir. Bu tip durumlarda Cumhurbaşkanına hakaret suçu işleyen kişi hakkında adli para cezası verilmesi mümkündür.

Cumhurbaşkanına Hakaret Davasında Tutuklama Olur mu?

Tutuklama kararı en ağır koruma tedbirlerinden biridir. Bu nedenle sıkı şartlara bağlanmıştır. Bu tip suçlardan ötürü Hukuk Devleti ilkesi ve suç ile korunan hukuki yararın mukayesine bakılarak tutuklama kararı verilmemesi gerekliliğini düşünebiliriz. Yani kuvvetli suç şüphesi olsa dahi tutuksuz yargılanmak bu tip suçlarda esas olmalıdır. Ancak uygulamada maalesef hukuki yararını ve maksadını aşan bir takım tutuklamalara denk geldiğimiz de olmaktadır.

Cumhurbaşkanına Hakaret davası sicile işler mi?

Hakaret davası sonucunda kesinleşen mahkeme kararı da adli sicile (sabıka kaydına) işler. Hakaret davası neticesinde hükmün açıklamasının geri bırakılması kararı verilmişse 5 yıl içinde bir suç işlenmemesi halinde hakaretten alınan ceza sicile işlenmez.

Cumhurbaşkanına Hakaret Memuriyet Girişine Engel mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu‘nun 48. maddesinde, Devlet memuru olmanın genel ve hususi şartları belirtilmiştir. Buna gore TCK’nın 53. maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl yada daha çok süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, ulusal savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan meydana gelen malvarlığı değerlerini aklama yada kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak memuriyete engeldir.

Ancak kastın ve manevi unsurun oluşu ve yine Anayasal olarak korunan bir suç olması hasebiyle; iki yıl ve üzeri (ertelemesiz ve HAGB olmaksızın) alınan hürriyeti bağlayıcı hapis cezaları yine memuriyete engel teşkil edecektir.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçuna Dair Yüksek Yargı Kararlarına Emsaller

Cumhurbaşkanına hakaret suçu (TCK 299) ile ilgili birçok Yargıtay sonucu bulunmaktadır. Bir ifadenin ufak düşürücü olup olmadığı toplumdaki yaygın görüşler ile örf ve tane çerçevesinde belirlenir.

Yargıtay 16. Ceza Dairesinin E.2016/6928, K.2017/4807 sayılı sonucunda sanığın kendi Feysbuk sayfasından “katil, yezit, hapisten korkmuş olduğu için zulmeden, teröristleri besleyen” şeklinde ifadelerini fikir özgürlüğü kapsamında olmayan, anlam ve içerik derinliğinden yoksun, sloganik tarzda aşağılayıcı ve hakaret kastıyla yapılmış paylaşımlar olarak değerlendirmiştir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun E.2009/9-190, K.2009/253 sayılı sonucunda şu değerlendirme yer almıştır:Bu suçla Cumhurbaşkanlığının fonksiyonları değil, Cumhurbaşkanının onur varlığı korunmaktadır. Genel hakaret ve sövme suçlarında olduğu şeklinde, Cumhurbaşkanına hakaret ve sövme suçunun oluşması için de; onun toplumsal kıymeti mevzusunda kendisinin yada toplumun haiz olduğu fikir ve duyguları sarsıcı eylem yada sıfatlar isnat yada izafe edilmelidir. Ne tür hareketlerin onur ve itibarı ihlal edici olduğu, toplumda hakim olan averaj düşünüş ve anlayışa gore belirlenmelidir, bunu tayinde ölçü ferdin hususi duyarlılığı değildir, bu itibarla rahat bir saygısızlık hakaret ve sövme olarak nitelendirilemez.”

Yargıtay 16. Ceza Dairesinin K.2016/3618sayılı sonucuna gore sanıklarca söylene “hırsız, katil …” şeklindeki sözler hakaret vasfı taşıdığından beraat sonucu verilmesi hukuka aykırıdır.

Kovuşturma izni alınmayan mevzu ile ilgili yargılama yapılamayacağına ilişkin bkz: Yargıtay 16. Ceza Dairesi K.2016/3847; basın yayın-gazetecilik yöntemiyle işlenen suç mevzusunda bkz: Yargıtay Ceza Genel Kurulu K.2009/253.

Anayasa Mahkemesi (AYM) E.2016/25, K.2016/186 sayılı ve 14.12.2016 tarihindeki sonucu ile TCK 299 maddesinin Anayasa’ya aykırılığı iddiası ile meydana getirilen başvuruyu oy birliği ile reddetmiştir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), söz konusu suçu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 10. maddesi çerçevesinde incelemektedir. AİHM Eon/Fransa (B. No: 26118/10) sonucunda bu mevzuyu tartışmıştır. Başvurucu Fransa Cumhurbaşkanının Laval ziyareti esnasında tam kortej geçerken üstünde “defol git, geri zekalı” yazan bir levha kaldırmış, akabinde yargılanmış ve mahkum edilmiştir.

AİHM’in mevzuya ilişkin yaklaşımı için ek olarak bkz: Colombani vd./Fransa, B.No: 51279/99; Artun ve Güvener/Türkiye, B.No: 75510/01; Otegi Mondragon/İspanya, B.No: 2034/07; Pakdemirli/Türkiye, B.No: 35839/97; Castells/İspanya, B.No: 11798/85).

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Savunma Dilekçesi veya İstinaf Dilekçesi

Bu başlığı açmamızdaki ana gaye, doktrinsel veya uygulamaya yönelik bir savunma dilekçesi veya istinaf dilekçesi yazabilmek için bu alanda ihtisas sahibi bir ceza avukatı olmak bizce zorunludur. Ceza avukatından kasıt ceza hukuku davalarına ağırlık bakan ve tecrübe olarak bu alana yönelmiş uzman hukukçuları kast etmekteyiz.

Yukarıda suçun unsurlarını kısaca izah ettik; aşağıda da bir takım temel bilgileri sunuyoruz. Ancak bu alanda ihtisas sahibi bir avukat değilseniz; bu tip “google” “yandex” taramaları ile isabetli ve faydalı bir savunma dilekçesi hazırlayabilme ihtimalinizi maalesef zayıf görüyoruz. Bu alanlarda tecrübe ve donanım sahibi olmadna size faydalı olamayacağını mesleki yükümlülük açısından hatırlatmak isteriz. 

Somut olayın tüm vakalarına, her bir detayına vakıf olan bir ceza avukatı ile bu savunma argümanlarını hukuka ve usulüne uygun gerçekleştirebilirsiniz. Bu sebeple bu tip yargılamaları kesinlikle hafife almamanızı bir tek ceza hukuku açısından değil, kamu hukuku açısından da hakimlerin farklı cezai müeyyidelere hükmedebileceklerini de unutmadan; mutlaka avukatınıza danışarak hareket etmenizi tavsiye ediyoruz. Yazının en alt kısmında ise usulen, şeklen bir savunma dilekçesi bırakmaktayız.

Cumhurbaşkanına Hakaret Savunma Dilekçesi Örneği

 İZMİR ASLİYE CEZA MAHKEMESİ HAKİMLİĞİ’NE

DOSYA NO                          : …

SANIK                                  : ….

MÜDAFİİ                            : Avukat Orhan Önal

KONU                                   : Savunma dilekçesi

SAVUNMALARIMIZ        :

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 19. maddesinde; “Herkesin görüş ve anlatım özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak, karışmasız görüş edinme ve herhangi bir yoldan ve hangi ülkede olursa olsun bilgi ve düşünceleri arama, alma ve yayma özgürlüğünü içerir.” İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin; 10. maddesinin 1. fıkrasında; “Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve ülke sınırları söz konusu olmaksızın haber veya fikir alma ve verme özgürlüğünü de içerir..” Hükümlerine yer verilmiş,

Anayasa’nın; 25. maddesinde düşünce ve kanaat hürriyeti başlığı altında; “Herkes, düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir. Her ne amaçla olursa olsun kimse düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz. Düşünce ve kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz.”

SAVUNMALARIMIZA DEVAMLA :

Cumhurbaşkanına hakaret suçu ile Cumhurbaşkanlığının fonksiyonları değil, Cumhurbaşkanının şeref varlığı korunmaktadır. Genel hakaret ve sövme suçlarında olduğu gibi, Cumhurbaşkanına hakaret ve sövme suçunun oluşması için de; onun sosyal değeri konusunda kendisinin veya toplumun sahip olduğu düşünce ve duyguları sarsıcı fiil veya sıfatlar isnat veya izafe edilmelidir. Ne tür hareketlerin şeref ve itibarı ihlal edici olduğu, toplumda hakim olan ortalama düşünüş ve anlayışa göre belirlenmelidir, bunu tayinde ölçü bireyin özel duyarlılığı değildir, bu itibarla basit bir saygısızlık hakaret ve sövme olarak nitelendirilemez. (Erman S., Hakaret ve Sövme Suçları, s. 80 vd.)

 Somut olayınıza göre anlatımlar ve savunma argümanları katarak yazmanız gerekmektedir buradaki dilekçe örneği davanıza bire bir uyumlu olma ihtimali olmayacağından genel geçer bir kaç kanun maddesi yazılmıştır.

NETİCE-İ TALEP              : Yukarıda ayrıntılı şekilde açıklandığı üzere,  Cumhurbaşkanına hakaret suçunun unsurlarının bulunmaması, kamusal ilgi ve yararı öğesinin gerçekleşmemesi sebepleri ile hakkımda beraat kararı verilmesini saygılarımla talep ederim.

Sanık X. Y.  veya Vekili Av. Orhan Önal                                                                        

 

https://www.orhanonal.av.tr/av-orhan-onal-kimdir/
İzmir Barosu Avukatı Orhan Önal

AVUKAT DESTEĞİ

Randevu almak için çalışma saatleri içerisinde aşağıdaki telefon aracılığı ile ulaşabilir veya aşağıdaki adrese mail atabilirsiniz.

Hafta içi: 09:00 – 19:00
Cumartesi: 10:00 – 18:00
Telefon: +90 532 282 25 23

Gizlilik

Gizlilik, bir avukatın ve hukuk büromuzun en önemli etik ilkelerinden biridir; 1136 sayılı Kanunda tanımlanan gizlilik ve ifşa etmeme ilkesini çok dikkatli ve hassas bir şekilde uygular. Ancak büromuz, müvekkillerinin bilgi, belge ve bilgilerini gizlilik ve bilgi sorumluluğu sınırları içinde gizli tutar ve hiçbir şekilde ve hiçbir koşulda üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşmaz. Bu bağlamda, ofisimiz vaka materyallerinin gizliliğini korumaya yönelik yazılı bir politika benimsemiştir.

3 Comments

    Özgür Ak

    Güzel bir bilgilendirme olmuş teşekkür ederim

    Mahmut Hakkıoğlu

    Gerçekten işime yaradı.

    Büşra

    Kısmi olarak okudum, kaydettim hepsini okuyacağım. Teşekkürler

Leave A Comment