Kara Para Aklama Suçunda Blokaj Konması ve MASAK Etkisi
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunda MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu), Türkiye’de bu suçun önlenmesi, izlenmesi ve soruşturulması konusunda önemli bir role sahiptir. MASAK, hem Türk Ceza Kanunu hem de 5549 sayılı “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun” kapsamında kara para aklama suçlarına karşı mücadele eden başlıca kurumlardan biridir. MASAK’ın kara para aklamayı tespit etme ve suçları önlemeye yönelik çeşitli yöntemleri ve yetkileri vardır.
1. MASAK’ın Görev ve Yetkileri
MASAK’ın görevleri, kara para aklamaya karşı etkin mücadele için belirlenmiştir. Bu görevler arasında şunlar bulunur:
- Bilgi Toplama: Finansal kurumlar ve diğer yükümlü kuruluşlardan gelen şüpheli işlem bildirimlerini toplar ve inceler.
- Analiz ve Araştırma: Şüpheli işlem bildirimleri, banka hesap hareketleri, uluslararası transferler gibi veriler üzerinde analiz yaparak, kara para aklama suçu işlenip işlenmediğini tespit eder.
- Soruşturma Başlatma: Tespit edilen suç unsurlarını, savcılıklara bildirir ve gerekli durumlarda soruşturma başlatılması için harekete geçer.
- Önleyici Düzenlemeler Geliştirme: Kara para aklamayı önlemeye yönelik olarak finansal sistemin şeffaflığını artıracak mevzuat ve düzenlemeler hazırlar.
- Eğitim ve Bilgilendirme: Suçla mücadelede farkındalığı artırmak için yükümlü kuruluşlara ve halka yönelik eğitim programları düzenler.
2. MASAK’ın Kara Para Aklamayı Tespit Yöntemleri
MASAK, suç gelirlerinin izlenmesi ve aklanmasını engellemek için çeşitli analiz yöntemleri kullanır:
- Şüpheli İşlem Bildirimi (ŞİB): Bankalar, finansal kuruluşlar, döviz büroları, kripto para borsaları ve diğer yükümlü kuruluşlar, şüpheli işlemleri MASAK’a bildirmekle yükümlüdür. ŞİB, olağandışı veya gerekçesiz işlemler hakkında MASAK’a bilgi sağlayarak kara para aklama faaliyetlerini açığa çıkarır.
- Finansal İstihbarat Çalışmaları: MASAK, elde edilen finansal veriler üzerinde istihbarat çalışmaları yaparak büyük hacimli veya anormal işlem hareketlerini incelemektedir. Şüpheli işlem örüntüleri, algoritmalarla taranarak kara para aklama faaliyetlerinin tespit edilmesi sağlanır.
- Risk Temelli Denetim (Risk-Based Approach): MASAK, yüksek risk taşıyan sektörleri veya bireyleri daha yoğun denetler. Bu denetimlerde bankacılık sektörü, kripto para borsaları, lüks tüketim ve gayrimenkul gibi kara para aklama için sık kullanılan sektörler incelenir.
- Veri Analiz ve Bilgi Paylaşımı: MASAK, mali verileri analiz eder ve gerektiğinde ulusal ve uluslararası kurumlarla bilgi paylaşımı yapar. Örneğin, kara para aklama ile bağlantılı olan şüpheli kişilerin ve işlemlerin bilgileri, diğer ülkelere iletilebilir.
- Uluslararası İşbirliği: MASAK, kara para aklama suçlarının sınır aşan yapısı nedeniyle uluslararası kurumlarla işbirliği içinde çalışır. FATF (Financial Action Task Force) ve Egmont Grubu gibi kuruluşlar ile işbirliği yaparak diğer ülkelerin mali istihbarat birimleri ile bilgi paylaşır ve koordinasyon sağlar.
3. MASAK’ın Yükümlülükler ve Denetim Kapsamındaki Kuruluşlar
MASAK, finansal işlemler üzerinde denetim yaparken çeşitli kurumları yükümlü tutar. Bu yükümlüler, kara para aklama ile mücadele kapsamında belirli sorumluluklar üstlenir:
- Finansal Kuruluşlar (Bankalar, Faktoring Şirketleri, Sigorta Şirketleri): Bankalar, büyük çaplı para transferleri veya olağandışı işlemler gerçekleştiren müşterileri hakkında MASAK’a bilgi sağlamak zorundadır. Aynı zamanda banka ve diğer finansal kuruluşlar müşteri tanımlama (KYC) süreçleri yaparak müşterilerin kimlik bilgilerini doğrular.
- Aracı ve Gayrimenkul Şirketleri: Yüksek değerli gayrimenkul işlemleri yapan şirketler, şüpheli işlem durumunda MASAK’a bildirim yapar.
- Döviz Büroları ve Kripto Para Borsaları: Kripto para işlemleri özellikle MASAK’ın dikkatini çekmektedir. Bu nedenle kripto para borsaları da yükümlü kuruluşlar olarak bildirimde bulunmak zorundadır.
- Kumarhaneler ve Lüks Tüketim Satıcıları: Kumarhaneler ve yüksek değere sahip lüks tüketim malları satan işletmeler de kara para aklama riskine açık sektörler olarak MASAK’a bildirim yapmakla yükümlüdür.
4. MASAK Tarafından Uygulanan Yaptırımlar
MASAK, kara para aklama tespit ettiği durumlarda idari veya cezai yaptırımlar uygular:
- Para Cezaları: Şüpheli işlem bildiriminde bulunmayan yükümlü kuruluşlara yüksek miktarlarda para cezaları kesilir.
- Faaliyet Durdurma ve Lisans İptali: Kanuna aykırı işlemler yapan veya kara para aklama riskine bilerek göz yuman işletmelerin faaliyetleri durdurulabilir veya lisansları iptal edilebilir.
- Ceza Davaları: MASAK tarafından tespit edilen kara para aklama suçu, yargıya taşınarak failler hakkında dava açılabilir. TCK 282 ve ilgili yasalara göre hapis ve adli para cezası talep edilebilir.
5. MASAK ve TCK 282’nin Etkileşimi
MASAK’ın tespit ve analiz çalışmaları, TCK 282 kapsamındaki suçların soruşturulması için delil ve bilgi sağlar. MASAK, kara para aklama faaliyetlerini analiz ederek raporlar düzenler ve bu raporlar savcılıklara ulaştırılarak soruşturma başlatılmasına olanak tanır. MASAK tarafından sağlanan bilgi ve deliller, suçun soruşturulmasında ve mahkemede kullanılır.
MASAK, özellikle şüpheli işlem bildirimleri ve finansal analizler aracılığıyla kara para aklama suçunu takip eder. Hem kamu güvenliğini sağlamak hem de mali sistemin güvenilirliğini korumak için MASAK’ın çalışmaları kara para aklama ile mücadelede temel taşlardan biridir. TCK 282 Kapsamında yapılan titiz çalışmalar sonucu konan blokaj kaldırma işlemi sanıldığı kadar kısa sürmez.
6. Kara Para Aklama Suçunda Savcılık Kararıyla Banka Hesabına Bloke Konması
MASAK’ın Kara Para Aklamayı Önlemek Amacıyla Hukuki Yöntemleri
1. Mevzuat ve Düzenlemeler
MASAK, kara para aklamayı önlemek için yasal düzenlemeler yapar ve yükümlü kuruluşlar için uyulması gereken kurallar belirler:
- 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun: Bu kanun, kara para aklamaya karşı önlemler alınmasını, yükümlü kuruluşların sorumluluklarını ve MASAK’ın yetkilerini belirler.
- MASAK Yönetmelikleri: MASAK, finansal kurumlara ve diğer yükümlülere yönelik çeşitli yönetmelikler çıkartır. Bu yönetmeliklerde, kimlik doğrulama (KYC), şüpheli işlem bildirimi (ŞİB) gibi yükümlülükler ayrıntılı olarak tanımlanır.
- FATF Tavsiyeleri ile Uyumluluk: Türkiye, kara para aklamaya karşı küresel standartlar belirleyen Mali Eylem Görev Gücü (FATF) üyesidir. MASAK, FATF’ın 40 tavsiyesine uygun düzenlemeler yaparak uluslararası standartları ülke mevzuatına entegre eder.
2. Şüpheli İşlem Bildirimi (ŞİB) Yükümlülüğü
MASAK’ın en önemli hukuki yöntemlerinden biri olan Şüpheli İşlem Bildirimi (ŞİB), yükümlü kurumların şüpheli gördükleri işlemleri MASAK’a raporlamasını sağlar. Bu bildirim, kanun ve MASAK yönetmelikleriyle zorunlu hale getirilmiştir:
- Şüpheli İşlem Tanımı: Olağandışı büyük transferler, kaynağı belirsiz gelirler, çok sayıda küçük işlem yapılması gibi durumlar şüpheli olarak değerlendirilebilir.
- ŞİB Süreci: Bankalar, döviz büroları, sigorta şirketleri, kripto para borsaları ve diğer finansal kuruluşlar, müşterilerinin işlemlerinde şüpheli bir durum gördüklerinde MASAK’a bildirim yapar. Şüpheli işlem bildiriminde bulunmayan yükümlü kurumlar, para cezaları veya lisans iptali gibi yaptırımlarla karşılaşabilir.
3. Kimlik Doğrulama ve Müşteri Tanıma (KYC)
MASAK, suç gelirlerinin aklanmasını önlemek amacıyla finansal kuruluşların müşteri tanıma (KYC – Know Your Customer) yükümlülüğünü zorunlu hale getirmiştir:
- Kimlik Doğrulama: Finansal kuruluşlar, müşterilerin kimlik bilgilerini doğrulamak zorundadır. Özellikle yüksek riskli işlemlerde müşterinin kimliği ayrıntılı olarak incelenir.
- Müşteri Profili ve Risk Değerlendirmesi: Kurumlar, müşterinin işlem geçmişini ve mali profilini inceleyerek risk değerlendirmesi yapar. Yüksek riskli müşteriler, daha sıkı bir denetime tabi tutulur.
4. Vergi Uyum Programları ve Mali Şeffaflık
MASAK, mali şeffaflığı sağlamak ve vergi kaçakçılığını önlemek için vergi uyum programlarını teşvik eder:
- Vergi Bilgilerinin Paylaşımı: MASAK, Vergi Denetim Kurulu ve Gelir İdaresi Başkanlığı ile birlikte çalışarak vergi kaçakçılığı ve kara para aklama faaliyetlerini izler.
- Otomatik Bilgi Değişimi: MASAK, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası mali bilgi paylaşımı anlaşmaları ile uyumlu olarak, belirli limitlerin üzerindeki işlemler hakkında diğer ülkelerin mali istihbarat birimleri ile bilgi alışverişinde bulunur.
5. Kara Para Aklama Bakımından Mali İstihbarat ve Analiz Çalışmaları
MASAK, şüpheli işlemler hakkında toplanan bilgileri analiz ederek kara para aklama faaliyetlerini tespit etmeye çalışır:
- Finansal İstihbarat Raporları: Şüpheli işlemlerden toplanan veriler, MASAK tarafından analiz edilerek mali istihbarat raporlarına dönüştürülür. Bu raporlar, savcılıklara veya ilgili soruşturma birimlerine iletilir.
- Veri Analiz Teknikleri: MASAK, büyük veri analiz teknikleri kullanarak kara para aklama riskini belirleyen işlem örüntülerini inceler. Bu analizlerde yapay zeka ve algoritmalar kullanılarak şüpheli işlem örüntüleri tespit edilir.
6. İdari ve Cezai Yaptırımlar
MASAK, mevzuata aykırı davranan kuruluşlara ve kişilere çeşitli idari yaptırımlar uygular:
- Para Cezaları ve Lisans İptali: Yükümlülüklerini yerine getirmeyen kuruluşlara MASAK tarafından para cezası kesilir. Ayrıca, ihlalin boyutuna göre ilgili kurumların lisansları iptal edilebilir veya faaliyetleri durdurulabilir.
- Hukuki Soruşturmaların Başlatılması: MASAK, kara para aklama suçunun tespit edilmesi durumunda gerekli hukuki soruşturmaları başlatır ve konuyu savcılığa ileterek cezai işlemler yapılmasını sağlar.
7. Uluslararası İşbirliği ve Bilgi Paylaşımı
Kara para aklama suçları, sınır ötesi bağlantılar içerdiği için MASAK, uluslararası işbirliği ve bilgi paylaşımını da bir hukuki yöntem olarak kullanır:
- Egmont Grubu Üyeliği: MASAK, uluslararası mali istihbarat birimlerinin işbirliğini sağlayan Egmont Grubu üyesidir. Bu sayede kara para aklama ve terörizmin finansmanına dair bilgi paylaşımı yapabilir.
- Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları ve FATF Uyumluluğu: MASAK, Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar çerçevesinde kara para aklamaya karşı diğer ülkelerin mali istihbarat birimleriyle veri alışverişi yapar.
8. Eğitim ve Bilgilendirme Faaliyetleri
MASAK, yükümlü kurumların ve halkın kara para aklama ile ilgili bilgi düzeyini artırmak için çeşitli eğitimler düzenler:
- Yükümlülere Eğitim Programları: Finansal kurumlara yönelik eğitim programlarıyla kara para aklama yöntemleri, şüpheli işlem bildirim prosedürleri ve KYC süreçleri hakkında bilgiler verilir.
- Toplumun Bilinçlendirilmesi: MASAK, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesine yönelik kamu spotları ve bilgilendirme kampanyaları düzenleyerek toplumun farkındalığını artırır.
MASAK Tarafından Konan Blokajın Sebepleri
MASAK ve bankalar, kara para aklama veya diğer mali suçlar şüphesiyle bazı hesaplara blokaj (kısıtlama) koyabilirler. Bu blokajın ana sebepleri, şüpheli işlem yapılması, kimlik doğrulama gerekliliğinin yerine getirilmemesi, vergi borcu gibi mali yükümlülüklerin ödenmemesi veya MASAK’ın şüpheli işlemler nedeniyle hesabı inceleme altına alması olabilir. MASAK, finansal sistemdeki kara para aklama ve diğer suç unsurlarını önlemek amacıyla bankalardan ve diğer finans kuruluşlarından gelen şüpheli işlem bildirimlerine göre hareket eder ve gerektiğinde hesapları dondurur.
1. Blokaj Konulmasının Sebepleri
MASAK ve bankalar tarafından bir hesaba blokaj koyulmasının başlıca nedenleri şunlardır:
- Şüpheli İşlem Bildirimleri: Bankalar, olağandışı veya açıklanamayan işlemleri MASAK’a bildirir. MASAK, bu bildirimler doğrultusunda hesap üzerinde inceleme başlatabilir ve blokaj uygulayabilir.
- Kimlik Doğrulama Eksikliği (KYC): Kimlik bilgileri eksik veya yanlış olan hesaplar, kara para aklama riski taşıdığı için blokaj altına alınabilir.
- Vergi Borcu veya Diğer Mali Yükümlülükler: Devletin talebi doğrultusunda vergi borcu olan kişilerin hesaplarına blokaj konabilir.
- Uluslararası Finansal Yaptırımlar: Eğer hesap sahibi uluslararası yaptırımlara tabi bir kişiyse veya terörizm finansmanı gibi suçlarla ilişkilendirilmişse, MASAK’ın talebiyle hesap dondurulabilir.
- Adli Soruşturma veya İcra Takibi: Adli makamların yürüttüğü bir soruşturma veya icra takibi sebebiyle hesaplara blokaj uygulanabilir.
2. Hesap Blokajı Nasıl Kalkar?
Hesap blokajının kaldırılması süreci, blokajın nedenine göre değişiklik gösterir. Blokajın kaldırılması için takip edilmesi gereken adımlar şunlardır:
- MASAK’ın Blokaj Kararını İnceleme: Eğer blokaj MASAK tarafından konmuşsa, MASAK, incelemesini tamamladığında hesaptaki blokajı kaldırır. Blokaj süresince hesabın incelenmesi için MASAK’a bilgi sağlanması veya gerekliyse mali kayıtların sunulması gerekebilir.
- Bankanın Talimatları: Blokaj, bankanın kimlik doğrulama veya yasal yükümlülüklerini yerine getirmeyen bir müşteri nedeniyle konulmuşsa, eksik bilgilerin tamamlanması veya kimlik doğrulamasının yapılmasıyla blokaj kaldırılabilir.
- Vergi veya İcra Borcunun Ödenmesi: Hesap üzerindeki blokaj, vergi borcu veya icra nedeniyle konulmuşsa, ilgili borç ödendiğinde veya yapılandırıldığında blokaj kalkar. Bu durumda, Vergi Dairesi veya İcra Müdürlüğü’nden belge alınarak bankaya ibraz edilmesi gerekebilir.
- Adli Karar İle Blokaj Kaldırılması: Blokaj bir adli soruşturma kapsamında konulmuşsa, soruşturmayı yürüten adli makam (mahkeme veya savcılık) tarafından blokajın kaldırılması yönünde karar verildikten sonra hesap serbest bırakılır. Blokajın kaldırılması için adli makamdan alınacak yazılı kararın bankaya sunulması gerekebilir.
- Uluslararası Yaptırım veya Diğer Engellerin Kalkması: Uluslararası yaptırımlar nedeniyle blokaj uygulanmışsa, yaptırımın kaldırılması veya hesap sahibinin yaptırımlar listesinden çıkarılmasıyla blokaj kaldırılabilir.
3. Blokaj Kaldırma İşlemi İçin İzlenecek Adımlar
Hesap üzerindeki blokajın kaldırılması için genellikle şu adımlar izlenir:
- Blokaj Sebebini Öğrenme: Öncelikle blokajın neden konulduğunu öğrenmek için bankayla iletişime geçmek önemlidir. Banka, blokajın MASAK, vergi dairesi veya adli birim talimatıyla mı yapıldığını açıklayabilir.
- İlgili Kurumla İletişim: Blokajın kaynağı olan kurumla (MASAK, Vergi Dairesi, İcra Müdürlüğü vb.) doğrudan iletişime geçerek blokajın kaldırılması için gerekli evrak ve prosedürler hakkında bilgi alınmalıdır.
- Gerekli Belgelerin Sunulması: Blokajın kaldırılması için gereken belgeler toplandıktan sonra, banka veya ilgili kuruma sunulmalıdır.
- Blokajın Kaldırılması İçin Banka Sürecinin Tamamlanması: Banka, belgeleri inceleyerek blokaj kaldırma sürecini başlatır ve ilgili hesap üzerindeki kısıtlamalar kaldırılır.
Blokaj, hukuki ve idari süreçlere bağlı olduğundan, sürecin hızlanması için bankayla ve gerekli durumlarda MASAK veya diğer kurumlarla sürekli iletişimde kalmak önemlidir. Bu hususta İzmir’de bilişim ve ceza hukuku çalışan bir ceza avukatı ile çalışmanız olası hak kayıplarını ise asgari düzeyde tutacaktır.
AVUKAT DESTEĞİ
Randevu almak için çalışma saatleri içerisinde aşağıdaki telefon aracılığı ile ulaşabilir veya aşağıdaki adrese mail atabilirsiniz.
Gizlilik
Gizlilik, bir avukatın ve hukuk büromuzun en önemli etik ilkelerinden biridir; 1136 sayılı Kanunda tanımlanan gizlilik ve ifşa etmeme ilkesini çok dikkatli ve hassas bir şekilde uygular. Ancak büromuz, müvekkillerinin bilgi, belge ve bilgilerini gizlilik ve bilgi sorumluluğu sınırları içinde gizli tutar ve hiçbir şekilde ve hiçbir koşulda üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşmaz. Bu bağlamda, ofisimiz vaka materyallerinin gizliliğini korumaya yönelik yazılı bir politika benimsemiştir.
Leave A Comment