Mukayeseli Resmi Evrakta Sahtecilik Suçu ve Özel Evrakta Sahtecilik Suçu
Resmi evrakta sahtecilik ve özel evrakta sahtecilik, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 204 ve 207. maddelerinde düzenlenmiştir. İki suç türü de evrakın hukuka aykırı bir şekilde düzenlenmesi veya kullanılması fiilini kapsar. Ancak, bu iki suç arasında önemli farklar bulunmaktadır. İşte resmi evrakta sahtecilik ve özel evrakta sahtecilik suçlarının detaylı bir kıyası:
1. Suçun Hukuki Konusu
Resmi Evrakta Sahtecilik (TCK 204)
- Hukuki değer: Kamunun güvenini korur. Resmi evraklar, devlet organlarının güvencesi altında düzenlenir ve bunlara duyulan güvenin zedelenmesi suçun temelini oluşturur.
- Resmi evrak, kamu görevlileri tarafından düzenlenen veya onaylanan, hukuken bağlayıcılığı olan evraklardır.
Resmi belgede sahtecilik
Madde 204– (1) Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi
başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş
yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.(2) Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak
düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak
belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar
hapis cezası ile cezalandırılır.(3) Resmi belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan
belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır.
Özel Evrakta Sahtecilik (TCK 207)
- Hukuki değer: Kişiler arasındaki güveni korur. Özel evraklar, gerçek ya da tüzel kişiler tarafından oluşturulan ve hukuki sonuç doğuran belgelerdir.
- Evrakın niteliği kamusal değil, özel ilişkilerde kullanılmak üzere düzenlenmiştir.
Özel belgede sahtecilik
Madde 207– (1) Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi
başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası
ile cezalandırılır.(2) Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra
hükmüne göre cezalandırılır.
2. Fail ve Mağdur
Resmi Evrakta Sahtecilik
- Fail: Kamu görevlisi veya üçüncü bir kişi olabilir. Ancak, kamu görevlisi tarafından işlenmesi durumunda nitelikli hal oluşur.
- Mağdur: Toplumun tamamıdır, çünkü suç kamu güvenine karşı işlenir.
Özel Evrakta Sahtecilik
- Fail: Gerçek kişiler olabilir. Bu suçun işlenmesinde kamu görevlisi olması şart değildir.
- Mağdur: Özel evrakın düzenlendiği kişi ya da evraktan etkilenen kişiler olabilir.
3. Evrakın Niteliği
Resmi Evrakta Sahtecilik
- Resmi evrak: Devletin güvencesi altında düzenlenir. Örneğin:
- Nüfus cüzdanı, pasaport.
- Resmi kurumlarca verilen belgeler (örneğin tapu, diploma).
- Resmi evrakın sahte olarak düzenlenmesi, değiştirilmesi veya kullanılması suç oluşturur.
Özel Evrakta Sahtecilik
- Özel evrak: Kişiler arasında düzenlenen ve bağlayıcılığı olan belgelerdir. Örneğin:
- Senet, sözleşme, özel yazışmalar.
- Bu evraklar kamu görevlisi dışında kişilerce hazırlanır.
4. Suçun Unsurları
Resmi Evrakta Sahtecilik
- Fiil:
- Resmi evrakın tamamen veya kısmen sahte olarak düzenlenmesi.
- Gerçek bir resmi evrakın başkalarını aldatacak şekilde değiştirilmesi.
- Sahte resmi evrakın kullanılması.
- Kamu görevlisi tarafından işlenmesi durumunda ceza artar (TCK 204/2).
Özel Evrakta Sahtecilik
- Fiil:
- Özel bir evrakın sahte olarak düzenlenmesi.
- Özel bir evrakın değiştirilmesi.
- Sahte özel evrakın kullanılması.
- Failin kamu görevlisi olması durumu cezayı etkilemez, çünkü suç bireyler arasındaki ilişkiyi hedef alır.
5. Kast ve Amaç
Resmi Evrakta Sahtecilik
- Fail, kamu güvenini sarsacak şekilde hareket eder.
- Kastın yanı sıra, failin amacı evrakın kamuya ait olduğu algısını yaratmak veya kullanmaktır.
Özel Evrakta Sahtecilik
- Fail, bireyler arasındaki güveni sarsar.
- Kastın amacı, özel evrakı kendi lehine hukuki sonuç doğuracak şekilde kullanmaktır.
6. Kullanma Şartı
- Resmi Evrakta Sahtecilik: Sahtecilik fiilinin tamamlanmış sayılması için evrakın düzenlenmesi veya kullanılması gerekir.
- Özel Evrakta Sahtecilik: Kullanma şartı aranmaz. Sahte bir özel evrakın düzenlenmesi bile suçu oluşturur.
7. Cezai Yaptırımlar
Resmi Evrakta Sahtecilik
- TCK 204/1: 2 yıldan 5 yıla kadar hapis.
- TCK 204/2: Kamu görevlisinin veya kamu görevi nüfuzunu kullanarak resmi evrakta sahtecilik yapması halinde 3 yıldan 8 yıla kadar hapis.
Özel Evrakta Sahtecilik
- TCK 207: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis.
8. Nitelikli Haller
Resmi Evrakta Sahtecilik
- Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi nitelikli haldir.
- Suçun örgütlü bir şekilde işlenmesi cezanın artırılmasını gerektirir.
Özel Evrakta Sahtecilik
- Suçun ticari faaliyet veya meslek icrası sırasında işlenmesi nitelikli haldir.
9. Zamanaşımı
- Resmi Evrakta Sahtecilik: Zamanaşımı süresi daha uzundur (15 yıl), çünkü suçun topluma yönelik etkisi büyüktür.
- Özel Evrakta Sahtecilik: Daha kısa zamanaşımı süreleri uygulanır (8 yıl).
10. Doktrinde/Akademide Resmi Evrakta Sahtecilik
Resmi evrakta sahtecilik, kamu güvenine karşı işlenen suçlar arasında yer alır. Doktrinsel analiz, bu suçun kamu düzenine etkisini, failin kastını ve evrakın niteliğini değerlendirir.
A. Hukuki Yarar
- Resmi evrak, devlet otoritesinin güvencesi altındadır ve kamu güvenini temsil eder.
- Bu nedenle doktrinde, resmi evrak üzerindeki sahteciliğin sadece bireysel değil, kamusal güvene zarar verdiği vurgulanır.
B. Resmi Evrakın Tanımı
Doktrine göre resmi evrak:
- Kamu görevlisi tarafından düzenlenmiş olmalı.
- Görev ve yetki sınırları içinde oluşturulmalı.
- Hukuki sonuç doğurmalı.
Örnekler:
- Bir nüfus memurunun düzenlediği nüfus cüzdanı.
- Belediyenin verdiği yapı ruhsatı.
C. Failin Durumu
- Fail, bir kamu görevlisi ise suç nitelikli hal alır.
- Doktrinde, kamu görevlisinin sahtecilik fiilinde yetki ve görev sınırlarını aşıp aşmadığı tartışılır. Örneğin, noter onayı gibi durumlarda bu ayrım önemlidir.
D. Sahtecilik Türleri
- Tamamen Sahte Evrak Düzenleme: Evrakın baştan sona sahte oluşturulması.
- Mevcut Evrakın Değiştirilmesi: Doktrinde “tahrifat” olarak adlandırılır ve orijinal evrakın değiştirilmesi kamu güvenine daha ciddi bir zarar verdiği için cezalandırma ağırdır.
- Sahte Evrakın Kullanılması: Doktrinde, kullanma şartının suçu tamamlayıcı nitelikte olduğu belirtilir.
E. Kamu Güvenine Etkisi
- Doktrinde, resmi evrakta sahteciliğin toplumdaki güven duygusunu doğrudan sarstığı, bu nedenle suçun daha ağır şekilde cezalandırılması gerektiği savunulur.
11. Doktrinde/Akademide Özel Evrakta Sahtecilik
Özel evrakta sahtecilik, bireyler arasındaki güven ilişkisini korumayı amaçlar. Doktrinde bu suçun incelenmesi, evrakın niteliği ve failin kastına odaklanır.
A. Hukuki Yarar
- Doktrinde, özel evrakın düzenlenmesi veya kullanılmasında bireylerin karşılıklı güvenine duyulan ihtiyaç vurgulanır.
- Özel evrak, genellikle bireyler arasındaki hukuki veya ticari işlemlerde kullanılır.
B. Özel Evrakın Tanımı
- Özel evrak, herhangi bir kamu otoritesi güvencesine sahip olmadan, bireyler arasında düzenlenir.
- Hukuki sonuç doğurabilecek nitelikte olmalıdır.
Örnekler:
- Borç senedi.
- Özel bir sözleşme (örneğin kira sözleşmesi).
C. Sahtecilik Türleri
- Tamamen Sahte Evrak Düzenleme: Evrakın gerçekmiş gibi düzenlenmesi.
- Örneğin, sahte bir senet düzenlemek.
- Gerçek Evrakta Tahrifat: Mevcut evrakın içeriğinin değiştirilmesi.
- Örneğin, bir senetteki borç miktarının yükseltilmesi.
- Sahte Evrakın Kullanılması: Evrakın bireysel ilişkilerde haksız çıkar sağlamak amacıyla kullanılması.
D. Failin Durumu
- Failin kamu görevlisi olması bu suçta önemli değildir.
- Doktrinde, bu suçun genellikle haksız menfaat sağlama kastıyla işlendiği belirtilir.
E. Doktrinsel Tartışmalar
- Doktrinde, özel evrakta sahteciliğin cezalandırılmasında “zarar doğurma şartının” aranıp aranmayacağı tartışılmıştır. Genel kabul, evrakın hukuki bir sonuca yönelik olması gerektiği yönündedir.
- Örneğin, içeriği sahte bir senet düzenlenip kullanılmasa bile bu durum suçun oluşması için yeterlidir.
12. Resmi ve Özel Evrakta Sahteciliğin Doktrinde Karşılaştırılma Tablosu
Kriter Resmi Evrakta Sahtecilik Özel Evrakta Sahtecilik Hukuki Değer Kamu güveni. Kişiler arasındaki güven. Failin Durumu Kamu görevlisi veya üçüncü kişi. Sadece bireyler. Evrakın Niteliği Kamu görevlisi tarafından düzenlenir. Gerçek kişiler arasında düzenlenir. Korunan Güven Toplumun kamu otoritelerine güveni. Bireylerin birbirlerine olan güveni. Cezalandırma Daha ağır ceza öngörülür (TCK 204). Daha hafif ceza öngörülür (TCK 207). Evrakın Hukuki Etkisi Evrak, kamu güvencesine sahiptir ve bağlayıcıdır. Evrak, bireysel ilişkilerde hukuki sonuç doğurur.
13. Resmi Evrakta Sahtecilik ve Özel Evrakta Sahtecilik İçin Emsal Yargıtay Kararları
Resmi evrakta sahtecilik ve özel evrakta sahtecilik suçlarına ilişkin Yargıtay’ın belirleyici nitelikteki emsal kararları, bu suçların uygulama alanlarını ve yorumlanış biçimlerini anlamak açısından büyük önem taşır. İşte her iki suç türüyle ilgili öne çıkan Yargıtay kararları:
Resmi Evrakta Sahtecilik Suçuna İlişkin Emsal Kararlar:
- Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2016/699 E., 2021/51 K.
- Konu: Sahte bono düzenlenmesi ve senette sahtecilik.
- Özet: Sanığın, sahte bono düzenleyerek resmi evrakta sahtecilik suçunu işlediğine karar verilmiştir. Bu karar, senet gibi kıymetli evrakların resmi belge sayılabileceğini ve bunlar üzerinde yapılan sahteciliğin resmi evrakta sahtecilik suçunu oluşturacağını göstermektedir.
- Yargıtay 11. Ceza Dairesi, 2018/6165 E., 2021/2805 K.
- Konu: Resmi belgede sahtecilik ve özel belgede sahtecilik suçlarının ayrımı.
- Özet: Kararda, TCK 204 ve 207. maddelerinde düzenlenen resmi ve özel belgede sahtecilik suçlarının konusunun belge olduğu vurgulanmış; resmi belge ile özel belge arasındaki farklar açıklanmıştır.
Özel Evrakta Sahtecilik Suçuna İlişkin Emsal Kararlar:
- Yargıtay 11. Ceza Dairesi, 2018/6165 E., 2021/2805 K.
- Konu: Özel belgede sahtecilik suçunun unsurları.
- Özet: Kararda, özel belgede sahtecilik suçunun oluşabilmesi için belgenin sahte olarak düzenlenmesi veya gerçek bir belgenin başkalarını aldatacak şekilde değiştirilmesi ve kullanılması gerektiği belirtilmiştir.
- Yargıtay 11. Ceza Dairesi, 2018/6165 E., 2021/2805 K.
- Konu: Resmi ve özel belgede sahtecilik suçlarının konusu.
- Özet: Kararda, TCK 204 ve 207. maddelerinde düzenlenen resmi ve özel belgede sahtecilik suçlarının konusunun belge olduğu vurgulanmış; resmi belge ile özel belge arasındaki farklar açıklanmıştır.
- Doktrinde, resmi evrakta sahtecilik suçunun kamu güvenine verdiği zarar nedeniyle daha ağır cezalandırılması gerektiği konusunda fikir birliği vardır. Özel evrakta sahtecilik ise bireylerin hukuki ilişkilerini etkilediği için daha hafif cezalarla değerlendirilir.
- Telafisi imkansız hak kayıplarına sebep olmamak için mutlaka avukatınıza danışarak, savunma argümanlarını çalışmanızı tavsiye ederiz. Bir kısım diğer ceza hukuku veya sahtecilik suç tipi makale ve yazılarımızı, yazılar başlığında bulabilirsiniz.
Randevu almak için çalışma saatleri içerisinde aşağıdaki telefon aracılığı ile ulaşabilir, whatsapp hattına yazabilir (tıkla) veya aşağıdaki adrese mail atabilirsiniz.
Gizlilik
Gizlilik, bir avukatın ve hukuk büromuzun en önemli etik ilkelerinden biridir; 1136 sayılı Kanunda tanımlanan gizlilik ve ifşa etmeme ilkesini çok dikkatli ve hassas bir şekilde uygular. Ancak büromuz, müvekkillerinin bilgi, belge ve bilgilerini gizlilik ve bilgi sorumluluğu sınırları içinde gizli tutar ve hiçbir şekilde ve hiçbir koşulda üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşmaz.
Leave A Comment