🏛️ İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası Nedir? | Kapsamlı Rehber

⚖️ 1. Giriş: Miras Hukukunda Ortaklık ve Anlaşmazlıklar

Miras kalan mallarda, çoğu zaman mirasçılar arasında miras paylaşımı konusunda anlaşmazlık yaşanır. Bu durumda, özellikle taşınmazlar (arsa, ev, tarla vb.) üzerinde birden fazla mirasçının hissedar (ortak malik) olması nedeniyle paylaşım mümkün olmayabilir.

Ancak haricen hisse satım alımı ile de olabilir. Bir tek miras hukuku ile tecelli edecek veya miras hukukundan kaynaklanan durumdan ötürü bu dava açılacak diye bir husus yoktur. İşte bu durumlarda devreye İzale-i Şuyu Davası, yani ortaklığın giderilmesi davası girer.

📚 2. Yasal Dayanaklar

İzale-i şuyu davası doğrudan Türk Medeni Kanunu ve HMK’daki ilgili düzenlemelere dayanır:

🔸 Türk Medeni Kanunu m. 688-702 (Paylı Mülkiyet ve Elbirliği Mülkiyeti)

“Paylı mülkiyette her paydaş, payı oranında mülkiyet hakkına sahiptir ve bu hakkı devredebilir.”

🔸 HMK m.4/b – Görevli Mahkeme

“Taşınır ve taşınmaz mallar üzerindeki ortaklığın giderilmesine ilişkin davalarda görevli mahkeme, Sulh Hukuk Mahkemesidir.”

🧠 3. İzale-i Şuyu Ne Demek?

İzale-i şuyu, Arapça kökenli bir hukuk terimidir.

• “İzale” = Giderme

• “Şuyu” = Ortaklık, müştereklik

Yani kelime anlamıyla: “Ortaklığın sona erdirilmesi” anlamına gelir.

🧾 4. Uygulamada İzale-i Şuyu Neden Açılır?

• Miras kalan ev, arsa veya tarlada birden fazla mirasçı vardır.

• Bu mal hisseli tapudadır.

• Mirasçılar arasında paylaşım ya da satış konusunda uzlaşma sağlanamamıştır.

• Bir mirasçı malı satmak isterken, diğeri satmak istemez.

• Mal üzerinde kiracı veya kullanıcı olan mirasçılar vardır.

• Tapulu malın fiilen bölünmesi imkansızdır (tek ev, tek arsa vb.).

🧑‍⚖️ 5. Kimler İzale-i Şuyu Davası Açabilir?

• Hisseli malın her bir paydaşı (ortak malik), tek başına bu davayı açabilir.

• Dava açmak için diğer hissedarların onayına gerek yoktur.

• Tüm paydaşlar davalı olarak gösterilir.

📌 Not: Dava, sadece paylı mülkiyet ilişkisi olan mallarda değil, aynı zamanda elbirliği mülkiyeti halinde olan miras malları için de açılabilir. Ancak önce elbirliği mülkiyeti, paylı mülkiyete dönüştürülmelidir.

🏛️ 6. Görevli ve Yetkili Mahkeme

• Görevli Mahkeme: Sulh Hukuk Mahkemesi

• Yetkili Mahkeme: Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi (HMK m.12)

🧮 7. İzale-i Şuyu Davasında Mahkeme Ne Karar Verir?

1. Aynen Taksim (Fiilen Bölünme):

Eğer taşınmaz fiilen bölünebilecek durumdaysa (örneğin iki bağımsız parsel varsa), mahkeme malları pay oranına göre bölüştürür.

2. Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi:

Eğer taşınmaz bölünemeyecek nitelikteyse (örneğin tek daire), mahkeme malın açık artırmayla satılmasına karar verir ve bedeli paylaştırır.

📌 Satış, genellikle icra dairesi üzerinden açık artırmayla yapılır.

💡 8. İzale-i Şuyu Davasında Avukatın Rolü

Bu davalar basit görünse de, özellikle:

• Haksız satış fiyatı belirlenmesi

• Eksik hissedarların davaya katılmaması

• Malın gerçek değerinin altına satılması

• Tapu kayıtlarında karmaşık mülkiyetler bulunması
  gibi nedenlerle, bir miras hukuku avukatıyla yürütülmesi hayati önem taşır.

Ayrıca satış sonrası paranın icra dosyasına geçmesi, harçların yatırılması ve payların tahsili de dikkatle takip edilmelidir.

📌 9. İzale-i Şuyu Davasında En Çok Sorulan Sorular

➡️ Mal benim üzerimde tapulu değil ama dedemden kaldı, izale-i şuyu açabilir miyim?
✅ Evet. Tapu kimin üstünde olursa olsun, mirasçılık belgeniz varsa davayı açabilirsiniz.

➡️ Tüm mirasçılarla anlaşamıyoruz, biri dava açtı. Ne olur?
✅ Dava açılınca mahkeme tüm hissedarları çağırır. Bölünemeyecekse satış kararı verilir.

➡️ Açık artırmada dışarıdan biri satın alabilir mi?
✅ Evet. Herkes açık artırmaya katılabilir. Ancak genellikle hissedarlardan biri ihaleye girer.

🧩 10. Sonuç Olarak Ortaklığın Giderilmesi Davası

Ortaklığın giderilmesi davası (izale-i şuyu), her ne kadar uygulamada en çok miras paylaşımında karşımıza çıksa da, yalnızca miras hukukuna özgü bir dava türü değildir. Bu dava türü, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyeti bulunan her türlü taşınır veya taşınmaz mal üzerinde, ortaklık sona erdirilmek istendiğinde gündeme gelir.

🔍 1. Miras Hukuku Kaynaklı Ortaklıklar

• Miras bırakanın ölümünden sonra tüm mirasçılar elbirliği mülkiyeti ile taşınmaza sahip olur.

• Mal paylaşımı yapılmadıkça hissedarlar bu malı özgürce kullanamaz veya tasarruf edemez.

• Ortaklık devam ettiği sürece ekonomik, sosyal ve hukuki uyuşmazlıklar ortaya çıkar.
  ✅ Bu nedenle miras kalan mallarda izale-i şuyu davası en sık başvurulan yoldur.

🔍 2. Miras Dışı (Sözleşmeye, Satışa, Ortak Yatırıma Dayalı) Ortaklıklar

Ortaklık bazen kardeşlikten değil, ticari veya medeni ilişki sonucu da doğabilir. Örneğin:

• İki arkadaş birlikte arsa satın almıştır (paylı mülkiyet)

• Eşler evliyken arsa almış, ancak mal rejimi ayrılığı vardır

• Eski sevgililer birlikte ev almıştır, ayrılınca mal paylaşımı gerekmiştir

• Komşular birlikte bağ evi inşa etmişlerdir

• Ortak yatırım sonucu alınan taşınmazda bölüşme sorunu yaşanır

Bu gibi durumlarda da ortaklar arasında ortaklığın giderilmesi davası açılabilir.

📌 Dava Konusu Mallar:

• Miras kalan evler, arsalar, tarlalar

• Satın alınmış gayrimenkuller

• Hisseli dükkanlar, yazlıklar

• Tapuda birden fazla kişinin adına kayıtlı olan her türlü taşınmaz

• Hisseli taşınır mallar (taşınmaz kadar yaygın değildir)

⚖️ Hukuki Açıdan Genel Kural:

Türk Medeni Kanunu m.698:
“Paylı mülkiyet, malın paydaşlar arasında bölünerek mülkiyetin sona erdirilmesiyle veya satış yoluyla ortaklığın kaldırılmasıyla sona erer.”

Dolayısıyla ortaklık ister mirasla, ister sözleşmeyle isterse birlikte yatırım yoluyla doğmuş olsun, hiçbir ortak zorla ortaklığa katlanmak zorunda değildir.

💡 Avukat Açısından Uygulama Tavsiyesi:

• Davanın temelinde miras mı, satış mı, bağış mı olduğunu net tespit etmek gerekir.

• Bazı durumlarda önce elbirliği mülkiyetin paylıya dönüştürülmesi gerekebilir.

• Satış talebi yerine aynen taksim için teknik bilirkişi raporu alınmalıdır.

• Dava stratejisi, müvekkilin pazarlık gücünü ve ekonomik menfaatini maksimize etmelidir.

🧭 Özetle:

Ortaklığın giderilmesi davası, yalnızca “babamdan kalan evi kardeşimle paylaşamıyorum” davası değildir.
Bu dava, hukuki ilişkiler sonucu ortaya çıkan paylı mülkiyetlerde malın paylaşılması veya satılarak bedelin dağıtılması için başvurulan, genel ve işlevsel bir dava türüdür.

Bu sebeple hem mirasçılar, hem yatırımcılar, hem de birlikte mal edinmiş kişiler için bu dava, mülkiyet hakkının özgürce kullanılmasını sağlayan hukuki bir anahtardır.

• Bu nedenle hukuki destek alınarak sürecin doğru planlanması, mirasçılar arasında hem adaletin sağlanması hem de ekonomik hak kayıplarının önlenmesi açısından son derece önemlidir.

📍 Ofisimiz İzmir merkezde, adliyeler mevkiine yakın konumda yer almakta olup; yüz yüze ve online danışmanlık imkânı sunuyoruz.

AVUKAT DESTEĞİ

Gizlilik

Gizlilik, bir avukatın ve hukuk büromuzun en önemli etik ilkelerinden biridir; 1136 sayılı Kanunda tanımlanan gizlilik ve ifşa etmeme ilkesini çok dikkatli ve hassas bir şekilde uygular. Ancak büromuz, müvekkillerinin bilgi, belge ve bilgilerini gizlilik ve bilgi sorumluluğu sınırları içinde gizli tutar ve hiçbir şekilde ve hiçbir koşulda üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşmaz.