Web Siteleri Üzerinde Unutulma Hakkı Nedir?

İnternette (web siteleri ve sosyal ağlar üzerinde) unutulma hakkı, kişinin talebi üzerine kişisel verilerinin dijital belleğinden geri dönülmez biçimde silinmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu hak; genel olarak kişilerin üçüncü kişiler nezdinde bulunan kişisel verileri kontrol etme ve sildirme veya yok ettirme hakkı ile kendini göstermektedir.

Basın ve iletişim özgürlüğü gibi daha yüksek bir kamu yararı olmadıkça, bireylerin dijital bellekteki geçmiş olayların belirli bir süre sonra unutulmasını ve bilmek istemedikleri bilgilerin unutulmasını isteme hakları olduğu görülmektedir. Bu hakkın yasal mevzuattaki yeri yerli ve yabancı hukuk üzerine göre değişmekle beraber, Sulh Ceza Hakimliklerine yapılacak başvurular yahut doğrudan çevrim içi ağlar üzerinden yapılacak diğer başvurular ve yasal mevzuatları olarak ikiye ayrılır.

Unutulma Hakkının Yasal Gerekçesi

Unutulma hakkının yasal gerekçesi, kişisel verilerin belirli bir süre geçtikten sonra silinmesi gerektiği, kişilerin eski tarihli olumsuz bilgilerinin ve hakkında yapılan haberlerin yine kişilere karşı kullanılmasının önlenmesi, bununla beraber bireyin kendini geliştirme hakkı nedeniyle geçmişlerinden endişe etmeksizin kendilerini ifade edebilmelerinin sağlanmasıdır.

Unutulma Hakkının İlişkili Olduğu Haklar

Unutulma hakkının ilişkili olduğu başlıca haklar; kişisel verilerin korunması, haberleşme ve ifade özgürlüğü, iletişim özgürlüğü, basın hürriyetidir ve bu haklar durum ve şartlara göre çatışabilir. Unutulma hakkı ile haberleşme ve ifade özgürlüğü, iletişim özgürlüğü, basın hürriyeti arasında adil bir dengenin kurulması da yarışan haklarla sağlanabilmektedir.

Biraz açarsak; unutulma hakkına konu olan bir olay henüz yeni ve toplumu ilgilendiriyorsa, bu durumda basın ve haberleşme özgürlüğü uygulama açısından daha ağır basmaktadır. Ancak söz konusu olayın üzerinden belli bir zaman geçmişse ve unutulma hakkına konu haberler toplumdan ziyade unutulma hakkını kullanmak kişiyi ilgilendiriyorsa bu durumda unutulma hakkına öncelik verilmesi doğru olacaktır.

Unutulma Hakkının Önemi ve Sonuçları

Kişilerin beden ve ruh bütünlüklerinin korunmasını talep etmeleri anayasal olarak korunan bir insani ve medeni haktır. Bu nedenle unutulma hakkının önemi her geçen gün artmaktadır çünkü internet veya sosyal medya platformlarında kişiler hakkında olumsuz bilgiler kişilerin onur ve haysiyetlerini zedeleyebilmekte, hatta hayatlarını tamamen yok edebilmektedir. Şüphesiz, her bireyin hayatında yeni ve beyaz bir sayfa açma hakkı bulunduğu gibi, bu hakkın kişiye teslim edilmesi unutulma hakkıyla mümkündür.

Bunun ötesinde, olayların sosyal medya veya internet haberlerinden farklı bir şekilde anlatılmasıyla toplumda yaratılan algılar, çoğu zaman insanların adil yargılanma hakkını baltalamaktadır. Olayları yanlış ve abartılı bir şekilde yansıtan çevrim içi haberler veya sosyal medya paylaşımları sonucunda toplumun adalet algısı da toplumun adalet beklentisini etkilemiş ve bunun sonucunda avukat, hakim ve savcıların önüne giderek daha fazla dava açılmıştır. Bu bahse dair diğer bilişim hukuku yazılarımız yine yazılar/blog kısmında erişebilirsiniz.

Unutulma Hakkına Yönelik Yasal Düzenlemeler

Unutulma hakkı, 2016/679/EU sayılı “Gerçek Kişilere Dair Kişisel Verilerin İşlenmesine ve 95/46/EC sayılı Kişisel Verilerin İşlenmesi ve Serbest Dolaşımı Bakımından Bireylerin Korunmasına İlişkin Direktifin Kaldırılmasına Dair Regülâsyon” ile açıkça düzenlenmiştir.

Ülkemizde ise yakın zamana kadar unutulma hakkına ilişkin özel bir yasal düzenleme mevcut değildi ancak yine de mevzuatımızda unutulma hakkının temeli sayılabilecek ve bu hakkın kullanılmasına hizmet edebilecek bir takım yasal düzenlemeler bulunmaktaydı. Bunlar; Hukuk devleti ilkesi (m.2), bireyin maddi ve manevi varlığını serbestçe geliştirme hakkı (m.17), özel hayatın gizliliği hakkı (m.20), konut dokunulmazlığı (m.21), haberleşmenin gizliliği (m.22), dini ve vicdani kanaatleri açıklamaya zorlanamama (m.24), düşünce ve kanaatleri açıklamaya zorlanamama (m.25) gibi anayasal düzenlemeler Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında yer almaktadır.

Yine, unutulma hakkı kişisel verilerin korunması hakkı ile yakından bağlantılı olması ve Anayasa m. 20/3’de yer alan “Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir’’ hükmü de unutulma hakkının temeli sayılabilecek yasal düzenlemelerimiz arasındadır.

Güncel durumda ise ‘’İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’’ ve bunun ardından yakın zamanda yürürlüğe giren ‘’İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’’ kapsamında sosyal medya platformlarına da unutulma hakkı kapsamında ciddi yükümlülükler tanıyan yasal düzenlemeler gündeme gelmiştir.

AVUKAT DESTEĞİ

Gizlilik

Gizlilik, bir avukatın ve hukuk büromuzun en önemli etik ilkelerinden biridir; 1136 sayılı Kanunda tanımlanan gizlilik ve ifşa etmeme ilkesini çok dikkatli ve hassas bir şekilde uygular. Ancak büromuz, müvekkillerinin bilgi, belge ve bilgilerini gizlilik ve bilgi sorumluluğu sınırları içinde gizli tutar ve hiçbir şekilde ve hiçbir koşulda üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşmaz. Bu bağlamda, ofisimiz vaka materyallerinin gizliliğini korumaya yönelik yazılı bir politika benimsemiştir.