Kıdem Tazminatı Hangi Durumlarda Vardır?
4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde belirli şartlarla işten çıkarılan veya kendi rızasıyla işten ayrılan işçiye kıdem tazminatı verilir. Çalışanlar, görev yaptıkları her yıl için bir maaş alma hakkına sahiptirler. İşçiler aynı örgüte bağlı farklı kurumlarda farklı görevlerde bulunsalar da bu durum geçerlidir.
İşçiler gönüllü olarak işten ayrılırlarsa, yalnızca belirli ön koşulların karşılanması durumunda hizmetlerinin karşılığını alırlar. Bu gibi durumlar da bu işin uzmanı avukatlara danışmanızı tavsiye ediyoruz.
Unutulmamalıdır ki, nihai iş sözleşmesinin süresi boyunca tartışılan kıdem tazminatı, çalışanın işverene olan bağlılığından kaynaklanan bir yıpratma tazminatıdır. Karşılanması gereken belirli koşullarla ödenmesinin nedeni budur. Yani burada süreli ve süresiz iş sözleşmesi ayrımına da bakmak gerekmektedir.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanmak İçin Neler Yapmalı?
Kıdem tazminatı alabilmek için ilk olarak 4857 sayısı İş Kanunu’na göre işçi statüsünde bulunmak gereklidir. Kanunda belirtilen kapsamın dışında kalan kişilerin kıdem tazminatı talep etmesi mümkün olmaz. Özel şirketlerde çalışan işçilerin çok büyük bir kısmı bu kanun kapsamında kendisine yer bulacaktır.
Tazminatın alınabilmesi için en az bir yıl çalışılıyor olması gerekmektedir. Yıllık olarak hesaplanan bir miktar olduğundan yarım yıllık kıdem tazminatı almak gibi bir durum söz konusu olmaz. Bir yıl boyunca aralıksız olarak çalışılması durumunda kıdem tazminatı alınabilecektir.
İşçi ve işveren arasında yapılan sözleşmeler İş Kanunu’nda belirtilen sebeplerden dolayı sonlandırılmışsa kıdem tazminatı almaya hak kazanılır. Kıdem tazminatının hangi sebeplerle istifa edildiğinde alınabileceği açık bir şekilde dile getirilmiştir.
İş Akdinin Geçerli Nedenle Feshi Hangi Durumlarda Söz Konusudur?
İşveren tarafından yapılan ve İş Kanunu Madde 25’in dışında kalan durumların tamamında kıdem tazminatı ödenmektedir. İşçinin bu maddeyi kötü kullanması yani başka iş bulup kötü niyetle zoraki fesih sağlaması durumlarında ise kıdem tazminata hak kazanmayabilir. Burada bu husus yine yargılama esnasında ispat ve usul hukuku konusunu ilgilendirecektir. Bu durumların dışındaki işten çıkarmalarda kıdem tazminatı alınabilir.
İşçiler açısından haklı sebeple fesih örnekleri
- Maaşlarını düzenli ödenmemesi durumları,
- İşyerinde hakaret ya da sözlü tacize uğraması,
- İşyerinde cinsel tacize uğraması,
- İşyerinin iş güvenliğini tahsis etmemesi ve işçinin sağlığını tehlikeye atması, gibi durumlar söz konusu ise kıdem tazminatı alınabilir.
- Fazla mesai yapmasına rağmen bunun ücretlerini eksik alması ya da hiç alamaması,
- İşyerinde cinsel tacize uğraması,
- İşyerinde farklı suç tiplerine maruz kalması ve daha alt durumu mobbing
- Ceza hukuku ilgi alanında kalmasa da belli tip mobbind durumları
- SGK kayıtlarının doğru ve düzgün yapılmaması
İşçiler açısından diğer kanuni fesih örnekleri
Kadın işçiler kanunen evlilik nedeniyle iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı da alabilir. Kadınların kocalarından farklı şehirlere gitmelerine gerek yok. Kadınlar evliliğe geçişte yaptıkları işin normal bir yaşam sürmelerine engel olacağını belirterek kıdem tazminatı talebinde bulunabilirler.
Erkek çalışanlar evlilik nedeniyle istifa edip kıdem tazminatı alamazlar. Ancak askerlik nedeniyle istifa etmeleri halinde kıdem tazminatına hak kazanırlar. Askerlik bir yükümlülük olduğu için tazminat ödenmesi gerekmektedir; netice olarak burada fesih hakkı keyfi değil kanuni bir zaruretten kaynaklanmaktadır.
İşçinin emekli olması, yaşlılık nedeniyle işine devam edememesi veya maluliyet aylığı nedeniyle işten çıkarılması da kıdem tazminatına hak kazandığı anlamına gelir. İşçinin ölümü halinde kıdem tazminatı ödenecek ve mirasa hak kazanan varisler bu hakkı alacaklardır. Bu hususta da mutlaka avukatınız danışmayı ihmal etmeyin.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatın işçinin giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesap yapılır. Mahkemeler de yargılama sonunda BRÜT ücret üzerinden hesaplar. Ayrıca bu noktada arabuluculuk ilamlarındaki rakam da BRÜT ücret üzerinden hesaplanarak hükme bağlanır. Bu hususu özellikle vurgulamaktaki gayemiz net ücret bakiye elinize kalacak tazminat olup bu hususta avukatına mutlaka danışarak hareket etmenizi tekrarla öneriyoruz.
Çalışılmış olan her bir yıl dönemi için aylık giydirilmiş brüt ücret hesaba katılacak ve toplam kıdem tazminatı hesaplanacaktır. Kıdem tazminatı tavan ücreti üzerinden hesaplama yapılarak sonuca varılır ancak burada net olarak geri hesaplamayı unutmamak gerek. Kıdem tazminatı için sonuç olarak işçinin ama süreli ama süresiz iş sözleşmesi olsun en azından bir yıllık çalışma süresi geçmiş olmalıdır.
Yukarıdaki yazı akademik anlamda, doktrinsel bir yazı olmayıp genel hatları ile bilgilendirici bir yazıdır. Bu tip teknik ve esas hukuku açısından uzmanlık gerektiren davalarda mutlak surette ile avukat ile çalışıp telafisi imkansız durumlara sebebiyet verilmemesini tavsiye ederiz. İzmir İş Davaları, İzmir İş Avukatı
Bu linkten ortalama bir hesap tablosu çıkartabilirsiniz; TÜRMOB sitesindeki hesaplama aracı

AVUKAT DESTEĞİ
Randevu almak için çalışma saatleri içerisinde aşağıdaki telefon aracılığı ile ulaşabilir veya aşağıdaki adrese mail atabilirsiniz.
Gizlilik
Gizlilik, bir avukatın ve hukuk büromuzun en önemli etik ilkelerinden biridir; 1136 sayılı Kanunda tanımlanan gizlilik ve ifşa etmeme ilkesini çok dikkatli ve hassas bir şekilde uygular. Ancak büromuz, müvekkillerinin bilgi, belge ve bilgilerini gizlilik ve bilgi sorumluluğu sınırları içinde gizli tutar ve hiçbir şekilde ve hiçbir koşulda üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşmaz. Bu bağlamda, ofisimiz vaka materyallerinin gizliliğini korumaya yönelik yazılı bir politika benimsemiştir.
Leave A Comment