Awesome Image
16May

Ceza Hukukunda/Yargılamasında Uzlaştırma

(TCK Md. 73, CMK Md. 253- 255)

Ceza yargılamasında Uzlaştırma; kendi özgür iradeleri ile  mağdur ve failin, şikayet konusu suçtan ortaya çıkan sonuçların çözümüne etkin olarak katılmaları ve anlaşmalarıdır. Bu süreç kanunla ve ilgili yönetmeliklerle belirlenen ve yetkilendirilen tarafsız bir üçüncü kişinin profesyonel yardımı ile yürütülmekte ve resmiyet kazanmaktadır.

Uzlaştırmacı, bu sayılan genel süreci kanun ve ilgili yönetmelikler / yönergeler uyarınca atandığı her dosyada yürüten ve sonucu Dairesi’ne ve ilgili Yargı Organlarına raporlayan profesyonele verilen isimdir. Temel ceza hukuku ve yargılaması prensipleri ile paralel yürütülen uzlaştırma sürecinin kendine özgü ve belirleyici ilkeleri vardır. Aşağıda bunları inceleyeceğiz;

Uzlaştırmada Kurumunda Temel İlkeler

  • Uzlaştırma Çözüm Teklifi, Kanunla Belirtilen Birtakım Suçlarda Zorunludur.

Gelinen aşamasına bağlı olarak, ilk önce soruşturma evresinde, soruşturma evresinde teklif edilmemiş olması yahut isnat olunan suç tipinde değişiklik olması sebebi ile düzenlenen iddianame devamında kovuşturma sürecinde, hakkında makul şüphe oluşan suçun Uzlaştırma Yoluna zorunlu olarak tabi olması söz konusu olabilir. Bu gibi durumlarda Uzlaştırma Çözüm Yolunun teklifi zorunlu olup taraflara usulüne uygun olarak yahut hiç teklifinin yapılmamış olması, kanuna açık aykırılık nedeni ile kurulan hükmü bozma nedeni olacaktır.

Uzlaştırma yoluna tabi suçlar Adalet Bakanlığı’nın herkese açık olarak yayınlanmış olan Tablo‘sundan izlenebilir.

  • Uzlaştırma Her İki Taraf İçin De Gönüllü Yürümelidir.

Soruşturma aşamasında aldığı isimlerle; Şikayetçi/Suçtan Zarar Gören ve Şüpheli, suçun kovuşturma aşamasında Katılımcı ve Davalı taraflar, kanunda sayılan suçlar bakımından daha önce Alternatif Çözümler Dairesi tarafından oluşturulan yetkili Hâkim/Mahkeme Başkanı tarafından, , UYAP (Ulusal Yargı Ağı Platformu) üzerinde ise yargının atama işlemlerine uygun olarak üye devir işlemlerine entegre edilen Uzlaştırıcı Listesinden Uzlaştırıcı atanması sağlanmaktadır.

Bu kısma kadar gönüllü değil yasal zorunluluk yerine getirilirken, Uzlaştırmanın dava taraflarına ulaşmasından sonra uyuşmazlığın çözümü için atılacak adımlar tamamen tarafların gönüllülük ve irade hürriyetlerine dayanmaktadır. Uzlaştırıcı burada taraf olmayıp süreci yöneten kişi olduğu için gönüllü olarak değil, kanunun verdiği kurallarla da işini yürütür.

  • Uzlaştırmada Esas Olan, Mağdurun Zararının Giderilmesidir.

Uzlaşmada, mağdurun işlediği suçun neden olduğu zararın tazmini, mağdura belirli bir tazminat verilmesi veya mağdura veya topluma belirli kamu hizmetlerinin sağlanması veya kamu kurumlarına veya kamu yardım kuruluşlarına bağışta bulunulması vb. olabilir. Özel kuruluşlar kamu yararına hizmet eder ve ihtiyaç sahiplerine bağışta bulunur veya diğer uygun davranışlar tarafından belirlendiği üzere yasa ve ahlak kurallarına uyar. Burada kamu yararı kavramı da sübjektif olabilir, genel üst standart olarak kanun ve ahlaka aykırılık olmaması, belirlenen davranış özgürlüğünün vurgulanmasıdır.

  • Tarafların Edimsiz Olarak Uzlaşmalarının Önünde Bir Engel Yoktur.

Fail ve mağdurlar arasında barışın sağlanması uzlaşmanın temel amacıdır. Bu hedef, adli sistemin mağdurun cezai zarar tazminindeki çıkarlarını dikkate almasına, suçlara salt cezai yaptırımların uygulanmasını önlemenin benzersizliğine ve “tazminat” vurgusuna ve diğer temel yaklaşımlara dayanmaktadır. ‘ cezadan önce. Böylece mağdurun herhangi bir dava (tazminat/kamu hizmeti/bağış) talep etmeden faille uzlaşması, dava talebinde bulunmayan failin de bu uzlaşmayı kabul edip harekete geçmemesinin önünü açmaktadır.

  • Uzlaşan Fail Suçu Kabul Etmiş Sayılmaz.

Bir süreçte uzlaşılması, uzlaşma taraflarından “fail/şüpheli” açısından bakıldığında, failin suçu kabul ettiği anlamına gelmemektedir. Uzlaşma “suçu üstlenme” değil, “suçun sorumluluğunu ve sonuçlarını üstlenme” anlamındadır ve faile esasında “suçtan kurtulma” değil, toplumla yeniden bütünleşme olanağı verir. Bu şekilde uzlaştırma kurumunun moral (ahlaki) fonksiyonu da tamamlanmış olmaktadır.

  • Uzlaşma Yargının Her Noktasındaki Yükü Hafifletmektedir.

Bir suçla ilgili olarak, başvurulan uzlaşma yolunun olumlu neticelenmesi, kişilerin suçtan mahkûm olmamaları bakımından, ceza infaz kurumları nezdinde, uzlaşılan suç konusu ile tazminat davası açılamayacağından hukuk mahkemeleri nezdinde, icra yoluyla tahsil edilecek herhangi bir maddi varlık da oluşmayacağından icra daireleri nezdinde yargı örgütünün iş ve dosya yükü üzerinde de olumlu etkiye sahiptir.

Uzlaştırma Kanun Maddesi

5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu

MADDE 253.- (1) Cumhuriyet savcısı, yapılan soruşturmanın durumuna göre, kanunun uzlaşma yapılabilmesi olanağını verdiği hâllerde, faili bu Kanunun öngördüğü usullere göre davet ederek suçtan dolayı sorumluluğunu kabul edip etmediğini sorar.
(2) Fail, suçu ve fiilinden doğmuş olan maddî ve manevî zararın tümünü veya bunun büyük bir kısmını ödemeyi veya zararları gidermeyi kabullendiğinde durum, mağdura veya varsa vekiline veya kanunî temsilcisine bildirilir.
(3) Mağdur, verilmiş olan zararın tümüyle veya büyük bir kısmı itibarıyla giderildiğinde özgür iradesi ile uzlaşacağını bildirirse, soruşturma sürdürülmez.
(4) Cumhuriyet Savcısı, fail ile mağdur arasında uzlaşma işlemlerini idare etmek, tarafları bir araya getirerek bir sonuca ulaşmalarını sağlamak üzere, fail ve mağdurun bir avukat üzerinde anlaşamadıkları takdirde, bir veya birden fazla avukatın uzlaştırıcı olarak görevlendirilmesini barodan ister.
(5) Uzlaştırıcı, başvurunun yapıldığı tarihten itibaren en geç otuz gün içinde uzlaşmayı sonuçlandırır. Cumhuriyet savcısı bir defaya mahsus olmak üzere bu süreyi otuz gün daha uzatabilir. Uzlaştırma süresince zamanaşımı durur.
(6) Uzlaşma müzakereleri gizli olarak yürütülür. Uzlaştırma sırasında ileri sürülen bilgi, belge ve açıklamalar taraflarca izin verilmedikçe daha sonra açıklanamaz. Uzlaştırmanın başarısız olması nedeniyle daha sonra dava açılması halinde uzlaştırma sırasında failin bazı
olayları veya suçu ikrar etmiş olması davada aleyhine delil olarak kullanılmaz.
(7) Uzlaştırıcı, yaptığı işlemleri ve uzlaşmayı sağlayıcı müdahalelerini belirten bir raporu on gün içinde ilgili Cumhuriyet savcısına sunar.
(8) Zarar, uzlaşmaya uygun olarak giderildiğinde ve uzlaştırma işleminin giderleri, fail tarafından ödendiğinde, kovuşturmaya yer olmadığına karar verilir.

Uzlaştırma Kurumunda (Ceza) Avukatının Önemi

Bu hususta önemli şunu vurgulamak isteriz ki; hemen her adli veya idari meselenizde olduğu gibi bu durumda da ceza avukatının (ağırlıklı ceza hukuku çalışan avukat) önemi büyüktür. Uzlaştırma durumunun somut olayınız göre farklı çıkarımları olabilir. Her zaman uzlaşmak ya da uzlaşmamak lehinize olmayabilir. Bu sebeple mutlaka avukatınıza danışmanızı telafisi güç durumlara sebep vermemek için danışmanızı öneririz. Uzlaştırmaya avukatınızla katılabileceğiniz gibi, katılmasanız da hukuki taktik, yasal danışmanlık alarak doğru ve etkin sonuç sağlayabilirsiniz. Ayrıca bu ve benzeri yazılarımız için “Yazılarımız” başlıklı sekmeye göz atmayı da unutmayınız.

AVUKAT DESTEĞİ

Randevu almak için çalışma saatleri içerisinde aşağıdaki telefon aracılığı ile ulaşabilir veya aşağıdaki adrese mail atabilirsiniz.

Hafta içi: 09:00 – 19:00
Cumartesi: 10:00 – 18:00
Telefon: +90 532 282 25 23

Gizlilik

Gizlilik, bir avukatın ve hukuk büromuzun en önemli etik ilkelerinden biridir; 1136 sayılı Kanunda tanımlanan gizlilik ve ifşa etmeme ilkesini çok dikkatli ve hassas bir şekilde uygular. Ancak büromuz, müvekkillerinin bilgi, belge ve bilgilerini gizlilik ve bilgi sorumluluğu sınırları içinde gizli tutar ve hiçbir şekilde ve hiçbir koşulda üçüncü kişi ve kurumlarla paylaşmaz. Bu bağlamda, ofisimiz vaka materyallerinin gizliliğini korumaya yönelik yazılı bir politika benimsemiştir.

 

Leave A Comment